بررسی مسایل زنان از منظر اسطوره، در رمان طوبی و معنای شب

رمان طوبی و معنای شب، بازخوانی چند دهه از تاریخ ایران است، که پیچیده شده در فضایی وهم­آلود و   اسطوره­ای با قهرمانی به نام طوبی دارد. او که نامش نیز نمادین است، در جوار پدری دانشمند به­نام ادیب پرورش می­یابد. این رمان شاخص­ترین اثر داستانی شهرنوش پارسی­پور است که در اوج انقلاب مشروطه و حوادث پس از آن تا رسیدن به دورۀ پهلوی است. نویسنده در این رمان، زندگی زنی را به تصویر می­کشد که علی­رغم وجود تمام محدودیت­های آن زمان برای زنان، توانسته است در سایۀ تعالیم مردان آگاه، تمام زندگی خود را مصروف رسیدن به حقیقت کند. آنچه بررسی، این رمان را، درخور اهمیت می­کند، این است که محوریت داستان بر اساس شخصیت طوبی به عنوان نمونۀ برجستۀ زنان هم عصر خود است؛ اما زنان دیگر رمان، اغلب یا از نوع و نمونۀ افراد عقب مانده یا جاهلی هستند که در آنها هیچ قدرتی برای جذب دیده نمی­شود، یا زنانی هستند متجدد، که طوبی بخاطر بینش سنتی خود، از آنها روی گردان است. این اثر با ایجاد فضایی وهم­آلود و با استفاده از مضامینی مانند اسطوره، نماد و آرکی تایپ، نشان می­دهد که استعداد آفرینندگی زنان، در صورت قرار گرفتن در کنار قدرت مردان، می­تواند باعث نجات بشر از تیرگی­ها شود. این مقاله برآن است تا ضمن بررسی کارکرد کهن­ الگوها به ­ویژه آنیموس در قهرمان، به باورهای نمادین و اسطوره­ای بپردازد و از این رهگذار به این سؤال پاسخ دهد که چگونه می­توان با مطالعۀ ریشه­های فکری و فرهنگی، ستیزه­های جنسیتی را پایان بخشید.